۱- تولید اکسیژن و جذب گاز کربنیک ( مبادله گازها ) :
یکی از خواص مهم گیاهان این است که ، در مقابل نور آفتاب یا نور مصنوعی دارای خاصیت فتوسنتز بوده و اکسیژن پس می دهند ، و در مقابل از دست دادن اکسیژن گاز کربنیک را جذب می کنند.دفع اکسیژن و جذب انیدرید کربنیک مخصوص گیاهان است ، بدیهی است در شب و نقاط تاریک عکس این عمل صورت می گیرد. از این نقطه نظر وجود گیاه در آکواریوم نقش مهمی از لحاظ تامین اکسیژن آب برای تنفس ماهیها بازی می کند . زیرا ماهی مانند هر موجود زنده دیگر برای ادامه حیات و متابولیسم بافتها به اکسیژن احتیاج دارد که پس از جذب آن از راه برانشی ها گاز کربنیک
( Co2) حاصله از اکسید اسیون را به آب پس می دهد .
در این صورت این تبادل گازی بین ماهی و گیاه که هر دو در محیط محدود آکواریوم ناگریز از همزیستی هستند در تعادل بیولوژیکی آنها بسیار موثر بوده و کمال اهمیت را دارد . اولین و شاید مهمترین خاصیتی که باعث بکار گرفتن گیاه در آکواریوم گردید ، تولید اکسیژن وبه وجود آوردن تعادل بیولوژیکی است .
گیاهان غوطه ور در زیر آب طی روند فتوسنتز به تولید اکسیژن می پردازند . در جریان فتوسنتز توسط برگها جذب می شود و با نفوذ نور در آب کربوهیدارتها ساخته می شود . تمام موجودات زنده به کربوهیدرات نیاز دارند ، لیکن تنها گیاهان سبز می توانند کربوهیدرات بسازند . شدت تولید اکسیژن در گیاهان اولا بستگی به شدت نور و در ثانی نوع گیاه دارد . مثلا : میریوفیلیوم (Myriophyllum) و ریکسیا (Riccia) و بعضی از خزه ها بیشتر اکسیژن می دهند ، در این صورت این موضوع را نیز باید به خاطر داشت که شدت تولید اکسیژن به سطح برگها بستگی نداشته و نمی توان گفت هر گیاهی که سطح برگهایش وسیع تر باشد ، می تواند اکسیژن بیشتری تولید کند . ممکن است این سوال پیش بیاید که اکنون با وجود پمپ های الکتریکی که به آسانی آب را تهویه نموده و اکسیژن لازم را برای تنفس ماهیان تامین می نماید دیگر احتیاجی به وجود گیاه نیست و می توان از آن صرف نظر نمود . ولی دو موضوع را نباید از نظر دور داشت ، یکی این که پمپ تهویه قادر به جذب گاز کربنیک محلول در آب که از تنفس ماهیان حاصل می گردد نیست ، در صورتی که گیاه این عمل را انجام می دهد . نگهداری گونه هایی از گیاهان غوطه ور در زیر آب (زیر آبی مولد اکسیژن) مانند الودآ (Elodea canadensis) و اگریادنسا(Egeria densa) که به لحاظ شکل ظاهری شباهت به الودآ دارد با این تفاوت که برگهای اگریادنسا بزرگتر (حدود cm5/2) و برگهای الودآ در (حدود cm 1) و رنگ اگریادنسا روشن تر است .
گیاه سراتوفیلوم (Ceratophyllum demersum) که دارای ساقه های به هم پیچیده با برگهای نرم و سوزنی که فاقد ریشه دائمی است و میریوفلیوم به خاطر شکل قرار گیری برگها به پر طولی معروف است . این گیاهان اکسیژن‌زا قادرند طی روند فتوسنتز اکسیژن را در زیر آب آزاد سازند و بسیاری از مواد شیمیایی موجود در آب (نمکهای فلزی ) که به وفور وجود دارند ، جذب نمایند . بنابراین کاشتن این گیاهان در آکواریوم علاوه بر تولید اکسیژن زیاد ، باعث تصفیه زیاد آب می گردد.
۲ـ جذب مواد محلول در آب (مبادله مواد )گیاهان در مبادله مواد در آکواریوم نقش مهمی را به عهده دارند . گیاهان با جذب مواد آلی و غیر آلی که در نتیجه فعل و انفعالات زندگی ماهی ها و باقیمانده غذای ماهی ها و مدفوعات آنها و بقایای گیاهان به وجود می آیند ، نقش بزرگی را ایفا می کنند . جذب مواد محلول در آب به وسیله گیاهان برای نمو آنها ضرورت دارد. هر چند که آب تمیز و عاری از مواد زیان آور برای ماهی باشد ، باز در اثر عمل زیستی در آکواریوم باکتری هایی به وجود می آید ، که جذب گیاهان می شود و به همین دلیل هیچ صافی نمی تواند از این نظر جایگزین گیاهان شود . به طوری که می توان در آکواریومی که گیاه کاشته شده و تهویه هوا در آب خوب صورت می گیرد آب آکواریوم را تا مدت زیادی عوض نکرد .
گیاهان آبزی می توانند مواد غذایی را از طریق ریشه ها و یا برگها جذب نمایند و برخی از آنها از هر دو طریق جذب غذا می کنند . به غیر از گیاهان شناور در آب همه آنها برای استوار ماندن خود در آب نیاز به بستر ماسه ای و یا سنگریزه ای دارند . این گیاهان فقط موقعی می توانند ریشه های سالمی تولید نمایند ، که در بستر آکواریوم مواد غذایی به مقدار و اندازه کافی وجود داشته باشد . جذب فضولات ماهیان توسط ریشه از نظر کود است و اگر مواد غذایی مورد نیاز برای گیاه کافی نباشد ، می توان از کودهای خاص شیمیایی استفاده کرد .
همچنان که گفته شد ، گیاهان طیف وسیعی از مواد شیمیایی را از آب جذب می کنند و در مبادله مواد در آکواریوم نقش مهمی را به عهده دارند . برخی از این مواد شیمیایی برای زندگی آبزیان خطرناکند و بسیاری از این مواد همان موادی هستند که جلبکها برای رشد خود به آنها نیاز دارند . در نتیجه گیاهان غوطه ور در زیر آب عامل طبیعی موثری برای کنترل رشد جلبکها محسوب می شوند و می توانند تعادل بیولوژیکی را در آب برقرار نمایند .
۳ـ نقش زیبایی در تزئین آکواریوم
علاوه بر این وجود گیاهان مختلف و با اشکال گوناگون برای تزئین آکواریوم و احساس لذت از مشاهده یک منظره کاملا طبیعی غیر قابل اجتناب است . گیاهان با شکل های متنوع و رنگ سبز برگهای خود منظره زنده ای به آکواریوم داده و آثار را طبیعی جلوه‌گر می سازند .
نقش زیبایی گیاهان در آکواریوم خیلی زیاد است . گیاهان شدت نور را تنظیم می کنند ، ماهی ها را بر می انگیزند که رفتارهای مخصوصی از خود نشان دهند ، رنگ روشن ماهیها را می پوشانند و آنها را زیباتر جلوه می دهند ، و ما را از مشاهده خود مسرور می کنند .
۴ـ تولید مثل و پناهگاهی مناسب برای ماهی ها
بدون شک گیاهان محیط مصنوعی آکواریوم را برای ماهی ها نیز طبیعی جلوه داده ، و حالتی طبیعی در آکواریوم برای آنها مجسم می کند ، که در آکواریوم تخم ریزی و تولید مثل می نماید. و شاخ و برگهای آن جای مناسبی برای تخم ریزی بعضی از ماهیان آکواریومی است . بعضی از ماهی ها تخم هایشان را به گیاه می چسبانند . مانند فرشته ماهی و دسته ای دیگر مانند ماهی طلای در لابلای گیاهان تخم ریزی می نمایند .
بسیاری از گیاهان تخم ماهی ها را که به وسیله والدین آنها و سایر ماهی ها خورده می شود ، مخفی نگه می دارند . و بعضی از ماهی ها که از خورده شدن نوزادان خود وحشت دارند ، از گیاهان برای لانه سازی استفاده می کنند . علاوه بر آن شاخ و برگهای گیاهان مکان مناسبی برای مخفی شدن ماهی ها خصوصا نوزادان است . ماهی ها در بین گیاهان مخفی می شوند و از تعقیب همجنسان خود و یا انواع دیگر مصون می مانند خصوصا هنگامی که ماهی های کوچک و بزرگ در یک آکواریوم زندگی می کنند .
با توجه به نکات فوق ملاحظه می گردد که وجود گیاه در آکواریوم تا چه اندازه مورد توجه و ضروری است .
پرشین فیش
منبع :
کتاب: گیاهان آکواریومی گرمسیری - ترجمه و تالیف: عباس حسنی نیا
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر